O czym mam mówić na psychoterapii?

Jakie tematy omawiać z psychoterapeutą? Jak rozpoznać, które kwestie są istotne? Co robić, gdy wydaje się, że wszystko już zostało powiedziane o danym problemie?

O czym mówić na terapii, aby była skuteczna?

Pierwsze konsultacje z psychologiem czy terapeutą, są tak naprawdę wstępnymi spotkaniami celem zebrania wywiadu i informacji.

Psychoterapię dzielimy na :

• Spotkania konsultacyjne

• Psychoterapię

Celem pierwszych spotkań konsultacyjnych z psychologiem terapeutą jest zebranie podstawowych informacji o problemach pacjenta, funkcja diagnostyczna to wstęp do dalszej pracy terapeutycznej. Oczywiście są też problemy które są z natury proste i wymagają jedynie poradnictwa psychologicznego, w przypadkach potrzeby pracy nad pacjentem, zalecana jest psychoterapia.

Niezależnie od celu naszej wizyty, czy nastawiamy się na krótkie doraźne spotkania czy dłuższą psychoterapię, to jednym z nieodłącznych czynników pierwszego spotkania jest to, że musimy się odsłonić z naszymi słabościami i ukrytymi potrzebami. O czym warto pamiętać na pierwszych spotkaniach to:

• Podczas sesji terapeutycznej nie zostaniesz zmuszony do żadnych wyznań ani do rozmowy na tematy, na które nie jesteś gotowy.
• Terapeuta nie będzie próbował wydobyć od Ciebie tematów, o których nie chcesz mówić.
• Masz prawo zachować prywatność i otworzyć się tylko na tyle, na ile sam zdecydujesz.
• Terapeuta może jedynie zaproponować obszary, które warto omówić.
• Może również zasugerować, że pominięcie pewnych kwestii z Twojego życia może utrudnić dalszą efektywną pracę.

Najczęstsze wątpliwości, które słyszę podczas terapii, to:

• O czym powinienem mówić?
• Jak powinna przebiegać psychoterapia?
• Nie jestem pewien, o czym dzisiaj rozmawiać.
• Czuję się dzisiaj nieprzygotowany.
• Nie jestem pewien, jak to wyrazić, jak to opisać.
• Zastanawiam się, jak powinienem to przedstawić.
• Co robić dalej?
• Chciałbym to zmienić, ale nie jestem pewien jak.
• Chcę o tym porozmawiać, ale nie czuję się na to gotowy. Może innym razem.
• Rozmawialiśmy o tym już tyle razy. Ten temat mnie irytuje.
• Zastanawiam się, czy powinienem to mówić, wydaje mi się to nieco głupie.
• Nie jestem pewien, czy to odpowiednia odpowiedź.
• Zastanawiam się, czy to, o czym mówię, ma znaczenie.
• Wolałbym otrzymać zestaw pytań niż samemu decydować, o czym mówić.
• Przepraszam, że o tym wspominam.
• Dzisiaj nie czuję się przygotowany.

Zadanie pacjenta

Podczas sesji terapeutycznej, Twoim głównym zadaniem jest otwarte i szczere dzielenie się myślami i emocjami, bez względu na to, jakie są one w danym momencie. Wystarczy, że będziesz mówić o wszystkim, co przyjdzie Ci do głowy, niezależnie od tego, czy wydaje Ci się to błahe czy bezsensowne. Nie musisz rozróżniać, co jest ważne do powiedzenia, a co nie – to terapeuta wydobędzie najistotniejsze kwestie z Twoich słów, aby potem je z Tobą przeanalizować i podzielić się swoimi spostrzeżeniami.

Psychoterapia to nie szkoła

Sesja psychoterapeutyczna nie przypomina lekcji szkolnej – nie musisz się do niej specjalnie przygotowywać. Nie istnieje ustalony schemat ani program dla każdego spotkania. Twój terapeuta nie ma wobec Ciebie wyznaczonych oczekiwań. Owszem, posiada pewne założenia dotyczące kierunku i celów Twojej terapii, rozumie Twoje trudności i poddaje swoje metody pracy superwizji, ale to Ty decydujesz o przebiegu i tempie terapii. Otwarcie się jest kluczowe dla skuteczności terapii, jednak to pacjent powinien sam określić, kiedy jest na to gotowy. Z mojego doświadczenia wynika, że czasami, pozwalając sobie przyjść na sesję „bez tematu” i „bez przygotowania”, dajemy sobie przestrzeń, aby ważny dla nas temat mógł się pojawić i rozwinąć w trakcie spotkania. To właśnie dzięki spontanicznym wypowiedziom, które nie są zaplanowane ani kontrolowane przez nasz umysł, najłatwiej dotrzeć do emocji i przekonań leżących u podstaw naszych problemów.

Często przekonujemy się, że podczas sesji powinniśmy poruszać ważne i „konkretne” tematy. Jednak niekiedy wystarczy podjąć ulotną myśl, wyrazić ją i pozwolić sobie na to, aby mogła ewoluować w coś głębszego i wartościowego. Jeśli jednak to się nie wydarzy, jeśli czasami czujemy pustkę w myślach, to również jest to akceptowalne. Nie obawiaj się czasem zamilknąć na sesji. Z ciszy, która nie jest stałym elementem sesji, mogą wyłonić się wartościowe i rozwijające nas koncepcje.

Zazwyczaj poruszane temamty na sesji.

1. Przeszłe doświadczenia i relacje

Rozważanie naszej przeszłości pomaga zrozumieć, jak formujemy nasze obecne życie, jakie wybory podejmujemy i jak działamy. W terapii jest to istotne, aby wracać do dotychczasowych, znaczących z Twojego punktu widzenia, doświadczeń życiowych. Do tych przeszłych doświadczeń należą między innymi: historia twoich problemów, moment ich pojawienia się, czy ich charakter był zawsze taki sam, czy ulegał zmianom, relacje z kluczowymi osobami z okresu dzieciństwa, rodzinne historie i przekazy, i tym podobne.

2. Aktualne problemy

Mam tu na myśli Twoje problemy, z którymi borykasz się na co dzień lub takie, które przywiodły Cię na terapię. Mieszczą się tu zatem: szeroko pojęte nieradzenie sobie z różnymi obszarami rzeczywistości, nieprzyjemne objawy psychiczne, psychosomatyczne, trudności w relacjach z ludźmi, niezrozumiałe porażki zawodowe i osobiste, doświadczenie istotnych strat życiowych, itp.

3. „Tu i teraz” – czyli wszystko to, co dzieje się pomiędzy Tobą a terapeutą podczas sesji

Terapeuta w relacji z Tobą również doświadcza różnorodnych emocji i myśli, podobnie jak Ty w kontakcie z nim. Jego zadaniem nie jest tylko gromadzenie informacji o Twoim życiu w celu dopasowania ich do teorii psychologicznej. Ważnym aspektem psychoterapii jest eksploracja pojawiających się myśli i emocji, obserwacja kształtowania się relacji oraz rozmowa o tym, co wydarza się między Tobą a terapeutą – to jeden z kluczowych czynników procesu leczenia.

Jak te 3 obszary rozmów można przełożyć w praktyce na tematy do rozmowy podczas sesji terapii?

Wskazówki:

• Przed sesją zastanów się, o czym chciałbyś porozmawiać. Co obecnie jest dla Ciebie istotne i aktualne?
• Możesz omówić recent events in your life, especially those related to interpersonal relationships.
• Sięgnij do wspomnień i ważnych wydarzeń z przeszłości, co pomoże zrozumieć powtarzające się wzorce w Twoim życiu.
• Zwróć uwagę na swoje doświadczenia w relacji z terapeutą i zachowanie podczas sesji, starając się również dzielić wnioski z tych obserwacji.
• Możesz wrócić do tematu z poprzedniej sesji, jeśli wymaga on dalszej dyskusji lub pojawiły się nowe przemyślenia.
• Opowiedz o swoim ostatnim śnie i przeanalizuj go wspólnie z terapeutą.
• Porusz kwestię z ostatniego tygodnia, która wywołała silne emocje: złość, niepokój, rozczarowanie, radość, satysfakcję itd.
• Jeśli w ostatnim czasie nie miały miejsca ważne wydarzenia, przypomnij sobie, co skłoniło Cię do terapii. Jak określiłeś swój problem? Jakiego celu dążysz? Na tej podstawie poszukaj tematu do rozmowy.

Podsumowując

Bycie szczerym i otwartym na temat siebie może być wyzwaniem, szczególnie na wstępnym etapie psychoterapii. Podobnie jest z dzieleniem się myślami i uczuciami, które nasuwają się podczas interakcji z terapeutą. Często nie jesteśmy do tego przyzwyczajeni, a wielu z nas może postrzegać to jako coś obcego lub niezwykłego. Jednakże, jest to niezbędne dla efektywnego wykorzystania psychoterapii.

Pamiętaj również, że nie jesteś w procesie psychoterapii sam. Kiedy poczujesz się na tyle bezpiecznie, żeby poruszyć z terapeutą trudny temat, dobry terapeuta będzie Ci w tym pomagać i tak prowadzić rozmowę, abyś mógł się otworzyć i poczuć swobodnie.